Een interview met Jo Dierick, coördinatrice van Dogs4Blind
Op een besneeuwde ochtend in februari stapt Hanne van Symfoon op de trein naar de kust. In Heist heeft ze afgesproken in het lokaal van Dogs4Blind, een school voor blindengeleidehonden die gerund wordt door Jo Dierick (48). Zij leerde in 2016 Benedickt kennen, die vijf jaar ervoor zijn zicht verloor door een medische fout. Hij had al een vzw die jongeren ondersteunde in de zoektocht naar een blindengeleidehond. Jo zette mee haar schouders onder de vzw, die werd omgedoopt tot Dogs4Blind en zelf honden begon op te leiden. Vandaag zijn er tien labradors bij hen in opleiding, die hopelijk allemaal hun belangrijke taak als hulphond zullen kunnen vervullen.
Niet alle honden die beginnen aan de opleiding kunnen daarna aan de slag als blindengeleidehond. Hoe komt dat precies?
Jo: Zo’n afkeuring kan verschillende redenen hebben. Soms is er een medisch probleem, soms ligt het aan het karakter van de hond. Niet alle puppy’s hebben het in zich om geleidehond te worden. Als we merken dat de hond ondanks de training toch niet goed omgaat met prikkels, drukte en lawaai, dan stopt het meestal. Vroeger werkten we bijvoorbeeld met golden retrievers, maar dat was geen succesverhaal. Nu werken we nog uitsluitend met labradors.
Op het moment van zo’n afkeuring heb je toch al veel geïnvesteerd in de puppy?
Jo: Ja, we kopen de puppy’s als ze acht weken oud zijn. Daarna gaan ze naar een gastgezin om te socialiseren, en als ze één jaar oud zijn beginnen ze bij ons aan de dagopleiding. Nog een jaar later, dus als ze twee zijn, worden ze hopelijk gekoppeld aan iemand op onze lijst. Maar tijdens die twee jaar zijn er verschillende controlemomenten, en op elk van die momenten kan er een afkeuring komen. Onlangs hadden we een laatste medische controle voor de hond naar zijn nieuwe baasje zou gaan, maar er kwam een hartaandoening naar boven. Daardoor mocht de hond geen grote afstanden afleggen. Toen hebben we besloten om hem niet aan het werk te laten gaan.
Een moeilijke beslissing, lijkt me.
Jo: Zeker en vast. De hond heeft op dat moment al zo veel tijd en inspanning gekost en je weet dat er iemand op zit te wachten. Het is ook nooit leuk om dat nieuws te delen met het gastgezin: zij hoopten natuurlijk ook dat hun puppy later een blind baasje zou kunnen assisteren. Ze leggen vaak de schuld bij zichzelf, ook al zijn er zo veel factoren die ervoor zorgen dat een hond al dan niet geschikt is.
Het gaat natuurlijk ook vaak wel goed. Als de hond twee jaar oud is, gaat hij normaal gezien naar een baasje. Wat gebeurt er dan?
Jo: Onze instructrice, Fabienne, begeleidt die overgang heel intensief. Het baasje krijgt rustig de tijd om alle commando’s te leren en om trajecten te leren wandelen. Ook gaat de hond al eens een weekendje logeren zonder specifieke opdrachten, zodat ze elkaar wat leren kennen. Stel dat het baasje een jaar later bijvoorbeeld een lief of een nieuwe hobby heeft, kan die nog altijd een beroep doen op Fabienne om samen dat traject te oefenen.
Tot wanneer mogen de honden werken?
Jo: Tot als ze tien jaar zijn. Daarna gaan ze met pensioen en zijn er verschillende mogelijkheden. Ofwel worden ze geadopteerd door een extern gezin, ofwel blijven ze bij hun baasje. Dat laatste gebeurt niet zo veel, omdat ze natuurlijk hun functie als hulphond niet meer mogen vervullen. Het is ook al voorgevallen dat een familielid hem in huis neemt.
Er zijn momenteel wachttijden van drie tot vier jaar voor aanvragers effectief een hond krijgen. Hoe komt dat?
Jo: In België bestaat er geen opleiding om instructeur voor blindengeleidehonden te worden. Als je dat beroep wil doen, zoals Fabienne bij ons, moet je je diploma in Nederland halen. Bovendien is het moeilijk om genoeg geschikte honden te vinden en is het heel duur om er eentje op te leiden. Om een goed getrainde geleidehond af te leveren moet je zo’n €45.000 rekenen.
Hoe komt Dogs4Blind aan dat geld?
Jo: We hangen bijna volledig af van giften. Mensen kunnen ons maandelijks steunen en we hebben ook enkele sponsors. Verder is er hier in het lokaal een winkeltje en een café dat elke eerste vrijdag van de maand open is. Ik geef hier ook zelf regelmatig boetseerlessen. Een deel van die opbrengsten gaat altijd naar de honden.
Horen jullie verhalen van mensen die ergens niet binnen mogen door hun assistentiehond?
Jo: Soms wel. Er belde bijvoorbeeld eens een hoteluitbater om te vragen of ze verplicht was een logé met een van onze honden toe te laten. Natuurlijk wel, dat ligt zelfs wettelijk vast. Het probleem is dat iedereen zo’n werkharnas kan kopen en daardoor weten mensen niet welke honden nu echt erkend zijn. Daar is een makkelijke oplossing voor. Elke erkende hond heeft een chipnummer, dat je bijvoorbeeld als uitbater van een horecazaak gemakkelijk kan ingeven in het platform van Celma. Zo weet je snel of je de hond wettelijk gezien moet binnenlaten of niet.
Is er iets wat iedereen zou moeten weten over blindengeleidehonden?
Jo: Ja, absoluut. Een hond met een werkharnas, of ze nu in opleiding zijn of niet, mag je nooit aanraken, snoepjes geven of op een andere manier afleiden. Onlangs was ik met twee honden in opleiding naar de bakker gegaan en ik heb aan drie verschillende mensen moeten zeggen dat ze ze niet mochten aaien en dat wij ze wel genoeg snoepjes geven. Dat is echt iets wat er moeilijk ingaat bij de mensen. De honden leren bij ons dat hun aandacht op het baasje moet gevestigd zijn op het moment dat ze hun harnas dragen. Afleiding is niet alleen storend, maar kan zelfs gevaarlijk zijn.
Wat betekent zo’n geleidehond in het leven van een blind persoon?
Jo: Benedickt zegt het altijd heel mooi. Hij zegt dat hij zich met zijn hond meer mens voelt en dat hij minder genegeerd wordt. Zo’n hond is natuurlijk een ideaal excuus om een praatje te maken. In Knokke-Heist staan vaak allerlei obstakels op het voetpad. Dankzij zijn hond kon Benedickt een nieuwe route wandelen, waar hij voorheen altijd zijn schenen stootte aan slecht geplaatste bankjes.
Een andere vrouw vertelde dat ze enkel het huis verliet met haar man of haar kinderen. Ze was al jaren niet meer op haar eentje naar buiten geweest, tot ze een hond kreeg. Het is ook mooi als we een jongvolwassene aan een hond kunnen helpen. Als ze daardoor zelf de weg naar de universiteit kunnen wandelen, geeft dat veel voldoening. Blijkbaar ligt de hond dan wel vaak te snurken tijdens de colleges, maar dat neemt iedereen er graag bij.
Is er nog iets wat je graag wil meegeven?
Jo: Zeker en vast. Wij zijn voorlopig nog een kleine school, wat als voordeel heeft dat er nog geen ellenlange wachtlijsten zijn. Heb je dus een visuele beperking en ben je benieuwd naar onze werking, neem gerust contact met ons op. We zoeken samen uit of we jou kunnen matchen aan een van onze honden.
Benieuwd naar de werking van Dogs4Blind? Zin om te helpen? Neem dan zeker een kijkje op hun website, Facebook en Instagram. Rechtstreeks contact opnemen kan via info@dogs4blind.be.
